اولین کنیسه یهودیان در واقعیت چادرهایی بود که تشریفات مشهد در کویر سینا برپا گردیده بود. چون زمانی که بنی اسرائیل همدم با حضرت موسی مصر را رخنه کردند به بازه زمانی چهل سال در کویر سینا بومی بودند. در آنجا چادرهای خاصی برای عبادت و فراگیری احکام آئین تخصیص داشته که میقدرت اذعان کرد اولی کنیسه یهودیان بوده میباشد. با مسافرت یهودیان به اورشلیم(بیتالمقدس) معبدی پهناور و باشکوه به اسم “بیت همیقداش” یا این که منزل مقدس تاسیس میشود.
این محل پرستش تا چهارصد سال مطرح ترین و مهم ترین عبادتگاه یهودیان بود تا اینکه در طی حمله بختالنصر تخریب شد. ابعاد یهودیان با برگشت به بیتالمقدس محل عبادت خویش را تجدید بنا نموده و آن را “بیت همیقداش دوم” نامیدند. این محل پرستش دوم هم حدود ۴۰۰ سال پابرجا بود. تا اینکه در حمله رومیان تخریب شد و فقط دیواری از آن باقی ماند. این دیوار به عبارتی دیوار پر اسم و رسم ندبه در جوار مسجدالاقصی میباشد. پراکندگی یهودیان در سراسر دنیا از همین مجال استارت شد.
تاریخچه کنیسه های جمهوری اسلامی ایران
منشأ حضور یهودیان در جمهوری اسلامی ایران، مجال فتح بابل بوسیله کوروش گسترده میباشد. بابل که ناحیهای در جوار بغداد مدرن بود اولی سکونتگاه یهودیان در جمهوری اسلامی ایران به حساب میآید. کوروش با شیوه مدارا گرایانه خویش مورد معاش آزادانه را برای یهودیانی که به تحمیل به جمهوری اسلامی ایران آمده بودند مهیا کرد. تاریخ تشکیل داد اولین کنیسه های جمهوری اسلامی ایران نیز به مجال پادشاهی کوروش گشوده می شود. وی بعداز نجات یهودیان بابل آنانرا برای برگشت به اورشلیم یا این که سکونت در جمهوری اسلامی ایران مختار دانست. لذا تودهای که در کشور ایران به یاد ماندنی شدند محلاتی در شهرهای متفاوت کشور ایران را برای معاش تعیین کردند. با استارت سفر یهودیان، آغاز آن ها وارد شهرهای غربی کشورایران شدند. شهرهای کرمانشاه، کردستان، ایلام و خوزستان اولی سکونتگاه یهودیان در جمهوری اسلامی ایران بود. ابعاد و کم کم یهودیان در سراسر کشور ایران دور از هم شدند.
ایجاد کرد عبادتگاه تحت عنوان یکیاز الزامات معاش یهودیان نیز از به عبارتی مجال استارت شد. البته در عصرهای تاریخی آجل به خصوص در عصر صفویه مشکلاتی برای یهودیان به وجود آمد. لذا عمده کنیسه های فعلی کشورایران بناهای به جامانده از زمانه قاجار می باشند. در زمان این سالها یهودیان جمهوری اسلامی ایران در کمال متانت و تحت عنوان عضوی از جامعه جمهوری اسلامی ایران دراین مرز و بوم معاش کردند. ممکن میباشد گاه گردآوری قلیلی با رفتارهای افراطی خویش وی را آزرده ساخته باشند البته در کل و در نگرش حاکمیت، غایت مدارا و سازش با یهودیان انجام یافته میباشد. گواه این مدعی این میباشد که یهودیان از مجال مشروطه نمایندهای جدا در مجلس کشور ایران داشتند. در هر شکل فرهنگ وتمدن مدارا مدار اهل ایران و سازش یهودیان بیش تر از ۲۰۰۰ سال همزیستی را رقم زده میباشد.