مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر تشریفات مشهد مربع، بلندمرتبه ترین مسجد جمهوری اسلامی ایران بهحساب میآید.
بنای اول مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد اول از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی تبارک بوده میباشد.
در دورانهای آنگاه، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به این سیرتکامل فضای پیوسته و بی آلایش شبستانها و دربین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری ارکان ساختمانی در پیرامون ایوان مرکزی رویت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راءس اضلاع چهارگانه ایوان که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های متعدد پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد آرم میدهد.
مسجد جامع اصفهان مجموعاَ دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط گوناگون آن گوشه و کنار یک هسته مرکزی (میانسر) متفرق شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی مهم مسجد با کاشی نوشته هایی به گویش عربی و به شکلی قرینه وجود دارااست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
دراین جا ستونهای گرد تر و تمیز به آرم های چلیپایی با آجرکاریهای پر رنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده دانا تاب میباشد، در پلان آرایش و پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای متعدد از نظر معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم محیط را شبستان چهل ستونی و باقی مانده را قوسهای بلند با دهانههای بلندمرتبه شـکل میدهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای کبیر دارااست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت بدین که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن میباشد، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری بایستی در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی مبنا شبستان در نصیب انتهایی قرار داشته باشـد.
درین شبستان، امروزه فقط یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب جای دارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی تراس مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان تیم ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.
برآمدگی برجی شـکل جنوب غربی گنبـد نظام الملک، برای برآمدگی بر تبدیل مربع به هشت ضلعی در کناره های گنبد، قرینهای دیگر در طرف جنوب شرقی داراست و این تأکیدی میباشد بر این که گنبد دارنده یک جهت عمده و یک شالوده تقارن میباشد.
در راس تراس، منبع آب، ذیل قبه کوچکی به صورت سایبان واقع شـده کهاین قبه خلال تأمین سایه بر روی منبع آب و نمادی خرد از کعبه، مکعبـی بی نقص و دارنده تقارن ظریف محوری در وسعت میباشد.
نظارت پلان و محل قرارگیری ورودیهای گوناگون مسجد جامع اصفهان ، منجر تولید دسترسی به مسـجد از هر سـو می شـود.
در هر طرف تراس جنوبی، چهار دهانه برای رابطه با فضاهای جانبی ساخت و ساز شـده و ریتم تغییر و تحول این دهانه ها عبور اشخاص را از تراس به جناح شرقی و غربی و به خویش تراس ضمانت کرده است.
وجود چهار دهانه ارتباطی در دیوارهای شمالی و جنوبی تراس غربی ضمن ساخت رابطه فی مابین حیاط و فضاهای جانبی آن، نقش قرینه سازی دقيـق تراس غربی در طرح حیاط شـرقی را گزینه تأیید قرار میدهد.
در پیرامون فی مابین سـرای مس مسجد عتیق اصفهان جد با دو طبقه کردن طاق نماها، از مقیاس و طول سازه نزدیک به بعد ها انسانی کاسـته شـده میباشد . همینطور با تکرار تعـداد متعددی از دهانه ها و نادر کردن پهنا آنها مقیاس کلی در بین سـرا کوچک گردیده است.
مسجد جامع اصفهان با گستره ای موازی با ۲۳۰۰ متر تشریفات مشهد مربع، بلندمرتبه ترین مسجد جمهوری اسلامی ایران بهحساب میآید.
بنای اول مسجد عتیق اصفهان همانند دیگر مساجد اول از برنامه ای مستطیل صورت تشکیل شـده که دارنده شبستان های ردیف دار در پیرامون حیاطی تبارک بوده میباشد.
در دورانهای آنگاه، مسجد به چهار ایوانی تبدیل شد؛ به این سیرتکامل فضای پیوسته و بی آلایش شبستانها و دربین سراها با ایوانها و دو گنبد از هم گسسته شد.
کلی تریـن نمـونـه تقارن را می اقتدار در پلان مسجد جامع اصفهان و نحـوه قرارگیـری ارکان ساختمانی در پیرامون ایوان مرکزی رویت کرد.
ایوانهای چهارگانه مسجد عتیق اصفهان در چهار جهت و در راءس اضلاع چهارگانه ایوان که با تزیینهای کاشی کاری با مقرنس های متعدد پوشیده شـده اسـت، تقارن را در نقشـه مسجد آرم میدهد.
مسجد جامع اصفهان مجموعاَ دارنده ۱۶ فضای شبستانی میباشد که در نقاط گوناگون آن گوشه و کنار یک هسته مرکزی (میانسر) متفرق شـده اند.
در دو سوی راست و چپ ورودی مهم مسجد با کاشی نوشته هایی به گویش عربی و به شکلی قرینه وجود دارااست.
در سـمـت چـپ ورودی، شبستان مظفری یا این که به عبارتی کتابخانه چشم می شـود که دارنده تقارن بی نقص در پلان میباشد.
دراین جا ستونهای گرد تر و تمیز به آرم های چلیپایی با آجرکاریهای پر رنگ که همانا سـاده شـده گردونه مهر و نمادی از خورشید فروزنده دانا تاب میباشد، در پلان آرایش و پیرایش یافته اند.
شبستان صفوی دارنده دو سیمای متعدد از نظر معماری میباشد؛ در حدود دو سـوم محیط را شبستان چهل ستونی و باقی مانده را قوسهای بلند با دهانههای بلندمرتبه شـکل میدهد.
این شبستان، بنا ای ظریف و دهانهای کبیر دارااست، شبستان دارنده پلان مربع صورت میباشد و با دقت بدین که هفت دهانه طاق و چشمه در هر ضلع آن میباشد، محراب آن طبق سنتها و قوانین معماری بایستی در دهانه وسطی یعنی در دهانه چهارم یا این که بر روی مبنا شبستان در نصیب انتهایی قرار داشته باشـد.
درین شبستان، امروزه فقط یک فرورفتگی طاقچه مانند در محل محراب جای دارد
وجود دو گنبدخانه در دو سـوی تراس مسجد جامع اصفهان و دقیقاً روی یک محوره تقارنی در پلان تیم ایجـاد می نماید.
بلندای گنبد نظام الملک، ۲۴ متر و بلندای گنبد تاج الملک ۲۲ متر میباشد.
برآمدگی برجی شـکل جنوب غربی گنبـد نظام الملک، برای برآمدگی بر تبدیل مربع به هشت ضلعی در کناره های گنبد، قرینهای دیگر در طرف جنوب شرقی داراست و این تأکیدی میباشد بر این که گنبد دارنده یک جهت عمده و یک شالوده تقارن میباشد.
در راس تراس، منبع آب، ذیل قبه کوچکی به صورت سایبان واقع شـده کهاین قبه خلال تأمین سایه بر روی منبع آب و نمادی خرد از کعبه، مکعبـی بی نقص و دارنده تقارن ظریف محوری در وسعت میباشد.
نظارت پلان و محل قرارگیری ورودیهای گوناگون مسجد جامع اصفهان ، منجر تولید دسترسی به مسـجد از هر سـو می شـود.
در هر طرف تراس جنوبی، چهار دهانه برای رابطه با فضاهای جانبی ساخت و ساز شـده و ریتم تغییر و تحول این دهانه ها عبور اشخاص را از تراس به جناح شرقی و غربی و به خویش تراس ضمانت کرده است.
وجود چهار دهانه ارتباطی در دیوارهای شمالی و جنوبی تراس غربی ضمن ساخت رابطه فی مابین حیاط و فضاهای جانبی آن، نقش قرینه سازی دقيـق تراس غربی در طرح حیاط شـرقی را گزینه تأیید قرار میدهد.
در پیرامون فی مابین سـرای مس مسجد عتیق اصفهان جد با دو طبقه کردن طاق نماها، از مقیاس و طول سازه نزدیک به بعد ها انسانی کاسـته شـده میباشد . همینطور با تکرار تعـداد متعددی از دهانه ها و نادر کردن پهنا آنها مقیاس کلی در بین سـرا کوچک گردیده است.